Kafka’nın Prag’ı: Edebi Yürüyüş Rotası

Dünya edebiyatının en etkileyici yazarlarından Franz Kafka, doğup büyüdüğü Prag’ın sokaklarında dolaşırken belki de eserlerindeki o benzersiz atmosferi ilham olarak içine çekiyordu. Onun izinden giderek Prag’ı keşfetmek, şehri bambaşka bir gözle görmenizi sağlayacak. İşte Kafka’nın hayatına ve eserlerine tanıklık eden duraklardan oluşan özel bir yürüyüş rotası:

1. Franz Kafka’nın Doğum Yeri (Franz Kafka Meydanı): Rotamıza Kafka’nın dünyaya merhaba dediği noktadan başlıyoruz. Eski Şehir Meydanı’nın hemen yakınındaki küçük Kafka Meydanı’nda, St. Nicholas Kilisesi’nin bitişiğinde Kafka’nın doğduğu evin yerinde bugün başka bir bina yükseliyor. Orijinal yapı bir yangında yok olmuşsa da, ön cephesindeki kabartmada genç Kafka’nın siluetini ve adını görebilirsiniz【6†L10​prague-now.comda durup çevrenize baktığınızda, bir yanda barok kilise diğer yanda gotik Týn Kilisesi’nin kuleleri – Kafka’nın çocukluğu tam da bu tarihi dekorun ortasında geçmişti. Gözlerinizi kapatıp kilise çanlarının sesini dinleyin; belki “Bir Savaşın Tasviri” öyküsünü düşleyen genç Franz’ı hayal edebilirsiniz.

2. Eski Şehir Meydanı – “U Minuty” Evi: Meydana geçip Astronomik Saat’in yanına, süslü cepheli “U Minuty” adlı binanın önüne geliyoruz. Kafka ailesi, Franz çocukken bu binada yaşamış ve Kafka, kız kardeşlerinin doğumunu da içeren anılarını burada biriktirmiştir【6†L11​prague-now.comnın cephesindeki siyah-beyaz sgraffito desenler dikkat çekicidir – tıpkı Kafka’nın zıtlıklarla dolu dünyası gibi. Bu evin bitişiğinde yükselen Astronomik Saat, Kafka’nın romanlarındaki zaman kavramını düşündürtür insana. “Dava”nın belirsiz zaman akışı, belki de her saat başı kurulmuş kuklalar gibi tekrarlayan bu saat gösterisine inat, Kafka’nın hayatında akan gerçek zamana bir göndermeydi.

3. Kafka Heykeli, Dušní Caddesi: Josefov’a doğru birkaç dakika yürüyüp İspanyol Sinagogu yakınlarındaki küçük meydana ulaştığınızda, Kafka’nın belki de en ünlü anıtlarından biriyle karşılaşırsınız. Sanatçı Jaroslav Róna’nın yaptığı Kafka Heykeli, ceket giymiş koca boş bir adamın omuzlarında oturan minik Kafka figürünü tasvir eder. Bu heykel, Kafka’nın “Tasvir” (Beschreibung eines Kampfes) adlı öyküsünden esinlenmiştir ve yazarın iç dünyasını, ruhunun bedenine yabancılaşmasını simgeler derler. Heykelin altından bakınca koca gövdenin içinin boş oluşu, size Dönüşüm’deki Gregor Samsa’nın nasıl da toplumda görünmez hale geldiğini anımsatabilir. Burada bir fotoğraf molası verip Kafka’nın Prag’ı üzerine düşünürken, arka plandaki sinagogun zarif kubbesi size zamanın ve inançların da öyküdeki karakterler kadar şehirde yer ettiğini hatırlatacak.

4. Eski Şehir’de Kafka’nın Okulu ve Çalışma Ofisi: Eski Şehir Meydanı’na geri dönüp Kinský Sarayı’na göz atalım. Pembe cepheli bu yapı bugün bir sanat galerisi olsa da, Kafka’nın döneminde okul olarak kullanılıyordu ve Kafka gençliğinde burada eğitim gördü【6†L11​prague-now.com meydanın bir köşesinde, bugün Hotel Century Old Town olan bina (Na Poříčí 7 numara), Kafka’nın çalıştığı İtalya Kaza Sigorta Şirketi’nin ofisidir【6†L83​prague-now.comnün ki Kafka, gündüzleri bu ofiste dosyalar arasında çalışıp akşamları edebiyatın labirentlerine dalıyordu. “Dava” romanındaki o boğucu bürokrasi sahnelerinin ilhamı, belki de tam bu pencerelerden içeri süzülen evrak tozlarındaydı. Ofis binasının önünde durup modern otel tabelasına rağmen geçmişin izlerini hayal edin; belki koridorlarda Kafka’nın ayak sesleri çınlar.

5. Cafe Louvre, Národní Caddesi: Rotamızı Yeni Şehir tarafına çevirip ünlü Cafe Louvre’a uğruyoruz. 1902 yılında açılan bu kafe, Kafka’nın ve dönemin entelektüellerinin buluşma noktalarından biriydi【6†L86​prague-now.coma Kafka burada arkadaşı Max Brod ile sıkça vakit geçirmiş, edebiyat tartışmaları yapmıştır. Kafenin yüksek tavanlı salonunda bir masaya oturup kahvenizi yudumlarken, geçmişin hayaletlerini kolaylıkla düşleyebilirsiniz: Belki bir köşede genç Kafka defterine bir şeyler karalıyor, yan masada Einstein (evet, ünlü fizikçi de Prag’dayken bu kafeye takılırmış) keman konçertosu üzerine sohbet ediyor… Cafe Louvre’un nostaljik atmosferi, sizi 1910’ların Prag’ına ışınlayacak güçte.

6. “Dönen Kafka Kafası” Heykeli (Národní/Quadrio): Kafeden çıktıktan sonra birkaç adım ötede, modern bir avlu içinde ilginç bir sanat eseri parıldıyor: Çek heykeltıraş David Černý’nin tasarladığı Metamorfoz (Kafka’nın Kafası) heykeli. 11 metre yüksekliğindeki bu kinetik heykel, Kafka’nın başını oluşturan katmanlı metal levhaların dönüp durmasıyla ünlüdür. Parçalar sürekli hareket ederek Kafka’nın yüzünü bazen bütün, bazen dağılmış halde gösterir. Bu muzip ve düşündürücü eser, Dönüşüm hikayesindeki kimlik parçalanmasına veya Kafka’nın kendi iç dünyasındaki gelgitlere bir selam niteliğinde. Aynadan yansıyan güneş ışıkları arasında bu heykeli izlerken, modern Prag’ın Kafka’yı unutmadığını, aksine onu çağdaş sanatla yaşattığını görmek etkileyicidir.

   
   

   

   Kafka’nın Dönen Kafası Heykeli

   
   

7. Kafka Müzesi, Malá Strana: Vltava’yı geçip Malá Strana’da, Kafka’nın anısına adanmış bir müze bulunuyor. Franz Kafka Müzesi, yazarın mektuplarını, el yazmalarını, fotoğraflarını ve ilk baskı kitaplarını barındıran büyüleyici bir sergi sunar. Müzenin loş ve kimi zaman kasvetli atmosferi, adeta Kafkaesk bir deneyim yaşatır. Dava romanının el yazması sayfalarını görmek, yazarın kendi elinden çıkmış cümlelerle baş başa kalmak anlamına gelir – edebiyat meraklıları için bu an paha biçilmezdir. Müzeden çıkmadan avlusundaki tuhaf Černý heykeline de göz atın: Çekya haritası şeklindeki havuza işeyen iki erkek figürü, esprili bir politik hicivdir ve Kafka’nın absurd dünyasına göz kırpar.

8. (İsteğe Bağlı) Yeni Yahudi Mezarlığı – Kafka’nın Mezarı: Eğer rotanızı şehir merkezinin dışına çevirecek vaktiniz varsa, metroyla Želivského durağına gidip Yeni Yahudi Mezarlığı’nı ziyaret edebilirsiniz. Bu sakin ve hüzünlü mekanda Franz Kafka 1924’te çok genç yaşta hayata veda ettiğinde toprağa verilmiştir. Kafka’nın mezar taşı sade ve gösterişsizdir; yanında ailesinin de kabirleri bulunur. Burada durup bir taş bırakmak (Yahudi geleneğinde saygı göstergesi olarak çiçek yerine küçük taşlar bırakılır